Cinsel kimlik bireyin kendi bedenini ve benliğini belli eşeylik içinde algılayışı, kabullenişi, duygu ve davranışlarında buna uygun biçimde yönelişidir.

    Cinsel kimliğin çekirdeği yaşamın ilk bir buçuk iki yılında, genel olarak cinsel kimlik duygusu ise ilk dört yılında yerleşir. Çoğunlukla çocuklar, iki-üç yaş civarında kız yahut erkek olduklarını bilirler. Daha sonra ise, dış görünüşten başka cinsel yapıyı öğrenirler. Bu yaşlarda çocuklar soru ve davranışlarıyla cinsel konulara ilgilerini belli ederler. Cinsel konulara gösterilen bu ilgi en yoğun olarak okul öncesi çağda kendini gösterir.

    Uygun bir cinsel kimlik gelişebilmesi için her şeyden önce uygun bir biyolojik gelişim gereklidir. Doğuşta çocukların cinsiyet organlarının normal yapısal özellikler göstermesi, hormonlarının da bu cinsiyete uygun biçimde salgılanması önemlidir. Çocukların yapılarında var olan ve normal özellikler gösteren bu cinsel donanımları doğrultusundaki gelişimleri kendi cinsine uygun olarak desteklenirse, kız ya da erkek kimliği sağlıklı olarak gelişecektir.

    Cinsel eğitim doğumla başlamalıdır. Daha ilk aylardan başlayarak bebeğin cinsiyetine uygun davranmaya özen gösterilmelidir.  Çocuk anne babayla yakın ve olumlu ilişki içerisinde olmalıdır. Çocuğun bakılmasında ve büyütülmesinde çocukla normal ilişkiler kurulmalı onu severken, onunla oynarken cinsel hazzı yaratacak davranışlardan kaçınılmalıdır. Çocukta karşı cinse özgü davranışlara ilgi gösterilmemeli ve takdir edilmemelidir. Çocuğun cinsiyetine uygun ad takılmalı ve mahremiyetine saygı gösterilmelidir. Çocuklar gerek giyim kuşam, gerekse davranış biçimi açısından kendi cinsel kimliğine uygun olarak yetiştirilmelidirler.

    Ailenin çocuk yetiştirilirken cinsel konulardaki tutumu, toplumun beklentilerine uygun olmalıdır. Toplumun cinsel davranışlardan beklediği gizlilik ve özellik anlayışı korunmalıdır. Çocuğun merakını gereksiz yere kamçılayacak davranışlardan kaçınılmalıdır. Örneğin ortalıkta çıplak dolaşmak, anne babanın cinsel ilişkisine çocuğun tanık olması gibi. Anal dönemde (1,5- 3 yaş) çocuğun genital bölgelerine ailenin verdiği dikkat ve önem çocukta yasak ve utanma duygularına yol açabilir. Cinsel oyun ve soruların aile tarafından ödüllendirilmesi ya da cezalandırılması uygun değildir.

    Çocuğun model alabileceği, uygun özdeşim örneklerinin bulunup bulunmaması cinsel kimliğin gelişmesinde oldukça önemlidir. Erkek çocuk baba ya da baba yerine geçen bir erkek ile özdeşim yapma olanağı bulmalıdır. Ancak, bu baba modelinin çocuğun sağlıklı cinsel kimlik kazanması için belirli özellikleri taşıyor olması gerekir. Her şeyden önce babanın cinsel kimliğini iyice oturtmuş, olgunlaşmış olması ve toplumun beklentilerine uygun nitelikler taşıması lazımdır. Babanın yokluğu, uzun süre çocuktan uzak kalması veya uygun olmayan kişilik özellikleri taşıması özellikle erkek çocuğu için uygun bir örnek olmayacaktır. Silik, pasif, kendine güvensiz ya da abartılı bir erkeklik anlayışı içinde olan, kabadayı, aşırı sert vb. özellikler gösteren bir baba erkek çocuğunun cinsel kimlik gelişimini olumsuz yönde etkileyecek ve bocalamasına neden olacaktır. Kız çocuğu içinde anne ya da anne yerine geçen kadın ile özdeşim yapma olanağı bulunmalıdır. Uygun anne modelinin cinsel kimliği olgunlaşmış, iyice belirlenmiş olmalıdır. Yumuşak ve sevecen olmayan kadınsı özellikler göstermeyen, sert otoriter olan erkeksi özellikler gösteren ya da çok silik ezilmiş bir anne kız çocuğuna uygun örnek olmayacaktır.

    Çocuğun cinsel konularla ilgili sorularına cevap verilemelidir. Bu cevap çocuğun yaşına ve gelişimine uygun olmalıdır. Ayrıntıya girmeden, sorduğu kadarıyla cevaplanmalıdır. Sözü evirip çevirmeden, utanıp sıkılmadan açıkça ve sade bir ifadeyle doğrular söylenmelidir. Çocuğun bu konudaki merakı giderilmelidir. Suçlayıcı ve eleştirici tavırlardan sakınılmalıdır. Anne baba tarafından yanıtlanmayan sorular, çocuğun kendince cevap arama girişimlerine neden olur. Çeşitli yollarla yanlış ve kaygı uyandırıcı bilgiler edinebilirler.

    Çocuğun on yaşına kadar gösterdiği çeşitli cinsel sapmalar normal psikoseksüel gelişmenin bir parçasıdır. Mastürbasyon, seksüel merak, gözetlemek, aynı cins arkadaşı ile deneme (homoseksüalite), karşı cinsi merak, gebelik ve doğumu merak gibi davranışlar olağandır. Üç yaş civarında kız erkek ayrılığını sezen çocuklar, meraklarını gidermek için doktorculuk, evcilik oyunlarıyla karşı tarafı izleyip kendisiyle karşılaştırır. Ancak çocuğu karşı cins gibi davranışları; tavır, yürüyüş, konuşa, giyim, oyuncak seçimi, kendini öyle tanımlaması vb. cinsel kimlik gelişimindeki sapmaların bir ifadesi olabilir.

Çocuk Gelişimi ve Ruh Sağlığı -okul öncesi dönem- (4. Baskı / Ocak 2020) – Nobel Akademik Yayıncılık

Ed: Prof. Dr. Fatma Gül Cirhinlioğlu

ISBN: 978-605-320-062-8