Çocuğunuzun farklılıkları deneyimlemesi için kolay bir ilk adım olarak, edebiyat ve müzik gibi çeşitli sanat eserlerini evinize ve çocuğunuzun hayatına dâhil edebilirsiniz. Siz de bu eserlerin anlamı ve ilişkisi hakkında gerçekten bilgi sahibi olmaya çalışın. Çocuğunuzla farklılıkları ve çok kültürlü temaları bir araya getiren kitapları okuyabilir veya videolar izleyebilirsiniz. Çocuğunuzdan, farklı karakterler bulup seçmesini isteyebilirsiniz. Daha sonrasında, onunla soruları veya endişeleri hakkında konuşabilirsiniz. Buna ek olarak:

• Çocuğunuz için farklılığa yer veren ve sıradan olmayan oyuncaklar ve oyunlar satın alabilirsiniz. Bunu yaparken de ön yargıyı destekleyici veya yanlış bilgi içeren herhangi bir şeyi almaktan kaçının. Ayrıca belirli oyuncaklarla sadece kızların ya da erkeklerin oynayabileceği fikrine kendinizi kaptırmayın. Örneğin, birçok kız çocuğu lego gibi yapı-inşa oyunlarını oynamaktan çok keyif almasına rağmen bu tip oyuncaklar kızlardan çok erkek çocukları için pazarlanır.
• Okulları, kampları, okul sonrası programları ve takviye amaçlı etkinlikleri seçerken farklılığı önemli bir faktör olarak düşünün. Çocuğunuzun, kendisinden farklı olan insanlarla anlamlı bir etkileşimde bulunması, onun ön yargısız bir çerçeve geliştirmesine katkı sağlar. Öğretmenler ve yazarlar, çocuklara yönelik çok kültürlü ve çeşitlilik temalı kitaplar da hazırlayabilirler. Örneğin; kültürel ve etnik yapılar, engellilik ve cinsiyet gibi konulara değinen farklı kitap listeleri oluşturun. Farklılıklara odaklanan etkinlikler geliştirin. Kütüphane hikâye zamanları, çocuklara farklılıklar hakkında bilgi vermenin harika bir yoludur.

Sürekli Eğitim ve İletişimle Meşgul Olun

Farklılıklar konusunda dürüst olmak, çocuğunuzun gözlemlerini doğrular. Çocuğunuza, insanların tamamen aynı olmadığını ve farklılıklarımızdan dolayı hepimizin dünyayı farklı şekillerde deneyimlediğini açıklayın. İlaveten;

• Çocuğunuzun kitaplarında, bilgisayar oyunlarında, izlediği televizyon programları ve filmlerde kalıplaşmış yargılar, ön yargı ya da zorbalık gibi davranışlar fark ederseniz bunlara dikkat çekin. Kabul edilemez bu davranış ve tutumları tanımasına yardımcı olmak için çocuğunuzla konuşmalar yapın.
• Çocuğunuzun, farklılığı benimsemeyen herhangi bir şey yaptığını duyduğunuzda veya gördüğünüzde hemen onunla konuşun. Örneğin, farklılıklarından dolayı bir başkasını aralarına almamalarının asla doğru bir şey olmadığını bilmesini sağlayın.
• Çocukların zorbalık, dışlama veya duyarsızlığa tanık olduktan sonra bunlara sessiz kalmaları veya arkadaşlarıyla birlikte hareket etmeleri oldukça yaygındır. Çocuğunuzla bu tür durumlar yaşanmadan önce, bu davranışlara “seyirci kalmanın” doğru olmadığı hakkında konuşun. Bu tür durumlarda nasıl davranılacağı ile ilgili rol model olun. Çocuğunuzun bu konular hakkında sizinle konuşabilmesi önemlidir. Ayrıca öğretmenler ve kütüphane çalışanları, tarih boyunca dışlanmış gruplar için güvenli ortamlar yaratabilir, öğrencilerin kültürel geçmişlerine yönelik eğitim materyalleri temin edebilirler.
• Çocuklar, kendi kişiliklerini yansıtan, farklı sosyal çevreden gelenleri rol model alırlar. Eğer öğrenciler kendilerini bu bireylerde görebiliyorlarsa bu, onların başarmaya yönelik düşüncelerini geliştirmelerine yardımcı olur. Dahası, çok farklı rol modeller sunmak, tarihin daha doğru bir temsilini yaratır.

Ön Yargılarınızı Keşfedin

Çocuk yetiştirmek, ebeveynlere kendilerini görme ve kendi duygularını ve düşüncelerini keşfetme konusunda inanılmaz bir fırsat sunar. Belki de çocuk sahibi oluncaya kadar bilinçli veya bilinçsizce başkaları hakkındaki olumsuz duygulara ve ön yargılara sahip olduğunuzu fark etmediniz. Pek çoğumuz kendisini hiçbir zaman ırkçı, cinsiyetçi ya da homofobik olarak düşünmemiştir. Fakat ne yazık ki pek çok kültürde bu yanlış tutumlar bulunur. Bu kültürel tutumlar kolayca bilinçaltımızda gizlenebilir ve kendilerini beklenmedik ve zararlı yollarla açığa çıkarabilirler. Ayrıcalık ve ötekileştirmeyle ilgili bazı iç gözlemleri yapmak zor ve rahatsız edici olabilir. Ama göremediğimiz şeyleri değiştiremeyiz.

• Çocuklarınızın önünde nasıl konuştuğunuzun ve davrandığınızın farkında olun. Çocuklar küçük yaştayken saygı tohumları ekilir. Çocuklarınız kabullenmeyi teşvik eden ve farklılıkları kucaklayan davranışlar gözlemlerse geliştikçe ve olgunlaştıkça bu değerleri sergileyebilirler.
• Başkalarıyla olan ilişkilerinizi gözden geçirin. Farklı sosyal çevrelerden gelen çok çeşitli arkadaşlarınız varsa sizin ve ailenizin farklı kültürel geçmişleri öğrenmesi daha muhtemel olacaktır. Dahası, farklı arkadaşlıklara sahip olmak, çocuğunuzu kendisinden farklı insanlarla arkadaşlık geliştirmeye teşvik eder.
• Bunun için bir alan oluşturabileceğinizi unutmayın! Kültürel olarak duyarlı çocuk yetiştirmede ön yargısız perspektifi kullanmaya kendini adamış, destekleyici bir insan ağı geliştirin. Yardım istemek ve farklılıklara hitap etmek için kullandıkları stratejiler hakkında başkalarıyla konuşmak için istekli olun. Öğretmenler ve kütüphane çalışanları, kültüre duyarlı çocukları eğitmek ve değişim yaratmak için mükemmel bir konumdadır. Zaman zaman başkaları hakkındaki kendi hislerinizi ve ön yargılarınızı incelemek yararlı olacaktır. Mümkün olduğunca kendi kültürel yetkinliğinizi ve işinizde kültürel duyarlılığınızı geliştirmek için profesyonel gelişim fırsatlarını araştırın. Farklılıklara ve farklı kültürlere hitap eden atölye ve eğitimlere katılın. Sunumlarınızda okulunuzdaki ya da kütüphanenizdeki farklı konularını ele almaya çalışın.

Son olarak, ön yargı karşıtı profesyonel organizasyonlara katılabilirsiniz. Bu içeriklere sahip büyük profesyonel organizasyonlar, farklılıklara dikkat çekme ve değişim yaratma konusunda size çeşitli fırsatlar sunacaktır.

• Bu yazı, Nobel Çocuk Yayınevi tarafından yayımlanan Sınıfımızda Kedi Var isimli çocuk kitabından derlenmiştir.