OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE AYRILK ANKSİYETESİ

Sevdiğimiz kişilerden ve güvende hissettiğimiz yerlerden ayrılmak biz yetişkinler için bile zor bir durumken çocuklarımız bundan nasıl etkileniyordur?

Ayrılık anksiyetesi, çocuğun kendisine bakım verenden ve bağlandığı kişiden ayrılmakta zorlanması ve bununla alakalı kaygı duymasıdır.

Bu durum, çocuklarda 6 aydan sonra başlar ve gelişimsel olarak aslında normal bir durumdur. Ancak ailenin aşırı koruyucu tavır ve davranışları bu kaygıyı destekler nitelikteyse anksiyete durumu ciddileşebilir ve uzayabilir. Bunula birlikte genel olarak 3 yaşından sonra sosyalleşmenin artmasıyla genelde bu durum azalır ama bazı çocuklarda devam edebilir.

 

ÇOCUĞUN AYRILIK ANKSİYETESİ YAŞADIĞINI NASIL ANLARIZ?

-Annesi babası veya onunla sürekli ilgilenen bakıcısından ayrılmak konusunda endişe yaşıyorsa,

-Onların başına kötü bir şey gelecek diye endişeleniyor ve bu yüzden hiçbir yere gitmelerini istemiyorsa,

-Hiçbir yere gitmek istemiyorsa, dışarı çıkmamak için sürekli direniyorsa,

-Bağlandığı kişi yanında olmadan uyuyamıyorsa,

-Uykuya dalarken zorluk yaşıyorsa,

-Ayrılıkla ilgili sık sık kâbus görüyorsa ve

-Okula gitmek istemiyorsa ayrılık anksiyetesi yaşadığına dair ipucu veriyor demektir.

 

    Bunların yanında çocuklar, fiziksel olarak da tepki gösterebilirler. Çocuğunuzun karın ağrısı, mide bulantısı, baş ağrısı, kusma gibi şikâyetleri olduğunda bunları genelde okula gitmemek için veya istediğini yaptırmak için yaptığını düşünebilirsiniz ama aslında anksiyeteden dolayı vücudun verdiği bir reaksiyondur. Bu nedenle onu kesinlikle yalancılıkla suçlamayın.

 

ÇOCUKLARIN AYRILIK AKSİYETESİ YAŞAMASINA NEDEN OLAN ŞEYLER

-Ailede anksiyete, depresyon yaşayan ya da yaşamış̧ olan varsa,

-Aile aşırı koruyucu davranıyorsa,

-Anne ve baba sürekli kavga ediyor ve kavga sırasında bir ebeveyn evi terk ediyorsa ya da ebeveynler evi terk edeceğini, gidip bir daha gelmeyeceğini söylüyorsa,

-Eve yeni bir kardeş̧ gelmişse veya yeni bir eve taşınılmışsa ayrılık anksiyetesi görülebilir.

AYRILIK ANKSİYETESİNİ ÖNLEMEK İÇİN NE YAPMALIYIZ?

-Yok olan şeylerin geri geleceğini çocuğunuzun kavraması gerekiyor. Örneğin, siz başka odada iş yapmaya gittiğinizde o ayrı odada oyun oynuyorsa yüksek sesle şarkı söyleyebilir ya da ona seslenip varlığınızı hissettirebilecek şeyler yapabilirsiniz.

-“Cee ee” oyunu çok basit bir oyun gibi görünüyor ama  bu iş için size çok yardımcı olacaktır. Küçük yaşlarda siz elinizle yüzünüzü kapattığınızda çocuk gerçekten yok olduğunuzu düşünür, geri açtığınızda ise geri geldiğinizi görmüş̧ olur.

-Kısa süreli ayrılıklar düzenleyebilirsiniz. Çocuğunuzu güvendiğiniz birine 10-15 dakika kadar emanet edip kapı önüne, markete, komsuya gidebilirsiniz ve bunu zamanla 1-2 saate çıkarabilirsiniz.

-Bir yere gitmeden önce bunu çocuğunuza mutlaka bunu kendiniz söyleyin, kısa bir işiniz olduğunu ve işiniz bittiğinde geri geleceğinizi söyleyebilirsiniz.

-Özellikle küçük yaş grubu çocuklara "Şu kadar saat işim var.", "Şu kadar saat sonra geleceğim." dememeye özen gösterin çünkü̈ çocuklar zaman kavramını 4-5 yaş civarında anlamaya başladıkları için daha öncesinde bunu sonsuzluk olarak bile algılayabilirler.

-Çocuğunuz uyurken ya da oyuna dalmışken evden “kaçmanız”, güvenli bağlanmaya engel olur ve bir daha dışarı çıkmak durumunda kaldığınızda işler iyice zorlaşır.

-Çocuğunuzu sosyalleşmesi için akranlarıyla vakit geçirebileceği oyun alanlarına götürebilirsiniz ama akranlarıyla oyun oynarken sürekli yanına gitmeyin. Sizin onu uzaktan izlediğinizi bilse bile siz olmadan da bazı işlerin altından kalkabileceğini öğrenmesi için onu bir süre akranlarıyla yalnız bırakmanız faydalı olacaktır. Bu durum, aynı zamanda çocuğunuzun öz güvenini ve problem çözme becerisini de geliştirir.

-Çocuğunuzun günlük yaşam becerilerini (kendi yemeğini kendi yemesi, kendi kıyafatelerini kendi giymesi ya da bunu birlikte yapmanız, vb.) geliştirmesine fırsat verin. Kendi yapabileceği şeyleri yapması ya da üstesinde gelebileceği küçük sorumluklar öz güvenini geliştirecektir. Kendi yapabildiklerinin farkına varması sizin yokluğunuzun onda oluşturabileceği kaygıları azaltacaktır.

-Okula başlamadan önce okula başlangıçla ilgili kitaplar okuyup hikâye karakterleri ile özdeşim kurmasını sağlayabilirsiniz. Bu hem süreç hakkında bilgi verecek hem de okula başlangıcın olağan bir durum olduğu mesajını anlamasına yardımcı olacaktır. 

 

Çocuk Gelişimci Yazar

Fatma Betül Karataş

 

E-posta: betul9371@hotmail.com 

@gelisimansiklopedisi