Peki babaların çocuk gelişimindeki rolü nedir ve çocuğa bağlılığı nasıl olmalıdır? Öncelikle, çocuğun duygusal ve fiziksel ihtiyaçları baba tarafından da karşılanmalıdır. Mesela ona sevdiğinizi söyleyebilir, sarılabilir, gülümseyerek ve şakalaşarak sevginizi somut bir şekilde ifade edebilirsiniz. Aynı zamanda onun yaşadığı problemleri dinleyerek, onu yargılamadan birlikte çözüm yolları bulmaya çalışarak ve duyguları hakkında konuşarak iletişim kurabilirsiniz. Bunlar, onun kendini güvende ve değerli hissetmesini sağlayacaktır.

Çocuğunuzla Vakit Geçirin

Yapılan araştırmalar, baba ilgisi ve yakınlığı alan çocukların akademik performanslarının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Bu çocuklarda okula karşı olumlu tutum beslemenin, akademik motivasyonun ve bilişsel becerinin baba ilgisinden yoksun olan çocuklara göre daha yüksek olduğu bulunmuştur. Bazı araştırmalarda ise çocukları ile daha fazla etkileşimde bulunan babaların çocuklarının matematik zekalarının olumlu etkilendiği ve daha geniş bir kelime dağarcığına sahip oldukları ortaya konmuştur.

Günümüzde yoğun ve stresli bir iş hayatı olan babaların, çocukları ile vakit geçirmek isteseler bile bazen yapamadıkları bilinmektedir. Eve geldiğinizde, çocuğunuza dinlenmek için zamana ihtiyacınız olduğunu belirterek daha sonrasında birlikte keyif aldığınız bir etkinlik yapmanız sizin stresinizi azaltırken, ebeveyn-çocuk ilişkisinin de  güçlenmesini sağlayacaktır.

Araştırmalar, babaların çocuklarıyla mümkün olduğunca fazla zaman harcamaları ve bu zamanı aktif şekilde değerlendirmelerini önermektedir. Birlikte keyif alacakları etkinlikler yapmaları (örneğin; futbol oynamak, resim yapmak, bisiklete binmek, hayali oyunlar oynamak, tavla, dart, satranç gibi ikili oyunlar oynamak, kitap okumak gibi) ve televizyondan pasif bir şekilde maç izlemek yerine hareketli ve aktif olarak birlikte zaman geçirmeleri çocuğun duygusal, sosyal ve fiziksel gelişimi açısından önem taşımaktadır.

Babaların çocukları ile birlikte bulaşık yıkama, sofra toplama gibi günlük ev işlerine katkıda bulunmaları bile yakınlaşmaları için bir olanaktır. Bazı araştırmalar, babaların çocukları ile akademik yönden (çocuğa kitap okumak, veli toplantısında öğretmen ile görüşmek vb.) ilgili olmalarının, çocuğun akademik başarısını da geliştirdiğini göstermektedir. Beslenme konusunda da babaların rolü oldukça büyüktür. Çocuğunu besleyen bir baba, hem aralarında yakın bir ilişki kurulmasını hem de çocuğun kendini iyi ve değerli hissetmesini sağlayacaktır.   

Ona Rehber Olun

Babaların bir diğer önemli rolü, ev içinde dış dünya için bir rehber olmalarıdır. Okul öncesi dönemde, babanın çocuğu dış dünyaya hazırlaması için fiziksel oyunlar oynamaya teşvik etmesi ve çocuğun özerkliğini kazanması adına küçük adımlar inşa etmesi önemlidir. Bu nedenle babalar, okul öncesi dönemdeki çocuklarına nasıl giyinmeleri gerektiğini, eve gelen misafirleri karşılamayı ve günlük yaşamdaki hayal kırıklıkları ile nasıl başa çıkabileceğini öğretebilirler. İlkokula başladığında çalışmayı teşvik etmek için para yönetimini ya da bir spor-sanat dalı öğretme gibi konularda yardımcı olabilirler ve bu konularda kendi okul deneyimlerini anlatabilirler. Ergenlik döneminde ise babanın ergen ile konuşmak için hevesli olduğunu göstermesi, onun kendisini ve hayat hakkındaki düşüncelerini merak etmesi ve kendi hayat tecrübelerini öğüt vermeden anlatması yakın ilişkide kalmalarına destek olacaktır. Ev dışında birlikte yapacakları aktiviteler, sosyal sorumluluk projeleri ya da babanın kendi işi ile ilgili etkinliklere bunaltıcı olmadan ergeni davet etmesi de ergene kendini değerli ve güvende hissettirecektir. Bunların yanı sıra ergenlik döneminde alkol, madde kullanımı, arkadaşlık ilişkileri ve şiddet hakkında da çocukları ile konuşmaları gerekir.

Disiplini Öğretin

Zor durumlarla karşı karşıya kalındığında gösterilmesi gereken tepkiler konusunda da babaların kritik bir rolleri vardır. Bu nedenle kendilerini kontrol etme becerilerini iyi öğrenmeleri gerekmektedir. Araştırmalar, sakin davranan babaların erkek çocuklarının daha az saldırgan davranışları olduğunu ve kız çocuklarının ise arkadaşları ile daha az  sorun yaşadığını göstermektedir.

Öte yandan, babaların çocuklarına karşı disiplin sağlamaları da gerekmektedir. Peki, bunu nasıl sağlayacaklardır? Öncelikle babanın kendi duygularını ve beden dilini -özellikle ellerini- kontrol altına alması gerekmektedir. Çocuğuna bağıran, döven, vuran ya da bir eşyaya zarar veren babalar aslında disiplin vermekte başarısız olup sadece kötü davranış modeli oluşturmaktadır. Ne yazık ki birçok baba, çocuğunu kontrol edemediğinde hüsrana uğramakta ve öfkesini kontrol edememektedir.

Baba olmak demek, çocuğunuz ile arkadaş olmak demek değildir. Çocuğun kendini güvende hissedebilmesi için sınırlara ihtiyacı vardır. İstemediğiniz söylemleri ya da davranışları sergilediğinde, ona fiziksel ya da duygusal bir şiddet uygulamadan ancak kararlı ve tutarlı şekilde, anne ile ortak bir tutumla sınır koymanız gerekmektedir.

Unutulmamalıdır ki; babalar, çocuklarının yetişkinliğe hazırlanmasında önemli bir role sahiptir ve iyi anne-baba olmak öğrenilebilir bir beceridir.

Uzm. Kl. Psk. Ece Eryılmaz

Davranış Bilimleri Enstitüsü, Çocuk ve Genç Bölümü/İstanbul

Kaynak: http://milliyet.com.tr/pembenar/basarinin-temelinde-baba-var-2462955