Okul öncesi eğitim, çocuğun doğumu ile ilk okula başladığı zamana kadar geçen 0-72 ay arasındaki dönemi kapsayan ve gelişimin doğum öncesinden sonra en önemli dönemleri içeren “erken çocukluk çağı” olarak adlandırılan eğitim sürecidir. Zihinsel gelişim için oldukça önemli olan okul öncesi eğitim, tesadüfi öğrenmelere açık kapı bırakılacak bir dönem değildir. Doğru planlama ile çocuğun tüm gelişim alanlarının desteklenmesi gerekir. Kazanımlar doğrultusunda iyi yapılandırılmış eğitim, çocuğun çevreye uyumu kolaylaştırarak çocuğu gelecekteki yaşamını hazırlar (Aral ve ark, 2003).
Oyun çocuğun en doğal öğrenme ortamıdır ve iyi bir eğitim aracıdır. Çocuk, oyun içerisinde gerekli bilgi becerileri yaparak yaşayarak öğrenir (Kaytez ve Durualp, 2014).
Çocukluk yıllarında kazanılan davranışların, ilerleyen yıllarda kişinin alışkanlıkların etkiledi hatta yaşamına yön verdiği görülmektedir. Özellikle kişilik gelişimi sürecinde oyun, diğer insanlarla paylaşarak takipçi geliyor içerek ve çocuğu geleceğe hazırlayan yönüyle önemli bir etkinliktir. Çocuk oyun içinde bilgiler elde eder, günceller, özgür bir ortamda becerilerini geliştirme fırsatı bulur, risk almayı öğrenir, mutlu olur bir insiyatif alır (Çakmak ve Elibol, 2011). Çocuk oyun içinde kendiliğinden öğrenir, yaşam becerileri gelişir ve oyun oynadıkça büyüme ve gelişmesi desteklenir. Oyun çocuğun gelişimi için sevgiden sonra gelen ikinci önemli duygusal doyumdur ve çok önemli bir uğraşıdır. Çocuklar sevildiğini, önemsendiğini bile oyunla tartar, oyunla karar verir. Bu yüzden çocuğu en çok zaman geçirdiği ve içindeyken mutlu olduğu oyun ortamında eğitimle buluşturmak gerekir (Tuğrul, 2015).
Oyun sırasında çocuklar gerçek hayatın bir simülasyonu yaşar ve daha sonraki olaylara karşı verecekleri tepkileri Öğrenir. Böylece gerçek dünya ile yüzdeşebilmek için deneyim kazanır (Ayaydın, 2011). Bu nedenle çocukların öğrenme süreçlerini desteklemek, yaşam deneyimlerini artırmak için onlarda oyun oynama isteği uyandıracak zengin uyarıcılı bir çevre oluşturulmalıdır (Arnas, 2017).

Okul Öncesi Oyun Planlamasında Önemli Noktalar
Okul öncesi yapılan eğitimde oyun ön plandadır. Eğitim için hazırlanan oyunlar ve etkinliklerle çocukların ilgileri ve motivasyonları artar. Çocuklar üzerinde istendik kazanımlara ulaşmak daha da kolay hale gelir. Okul öncesi oyun eğitimindeki bazı önemli noktalar şu şekildedir:
• Oyun etkinliği hemen her gün programda yer alan en temel etkinliktir. Ancak oyun saati için doğru bir zamanlama ayarlamak hem çocukların ilgisini çekilmesi hem de istenilen kazanımlara ulaşımın kolaylaşması bakımından çok önemlidir.
• Planlanan oyun etkinliğinin türü, oyuna ayrılan süre, oyunda yer alacak grup ya da gruplar, oyun için gerekli fiziki ortam, araç gereç ve oyunun yönetimi gibi durumlarda iyi bir hazırlık yapılmadığında çocukların en temel öğrenme ve eğlenme yolu olan oyun; sıkıcı, verimsiz ve istenilen kazanımlara ulaşma da zorluklar oluşturan bir etkinliğe de dönüşebilmektedir.
• Okul öncesi eğitimcisi çok iyi bir oyun planlayıcısı olmalıdır. Bu planlama becerisi eğitimcinin; çocukların bireysel ve grup ihtiyaçlarına etkili yanıt verebilmesi, istenilen kazanım ve göstergelere ulaşabilmesi, kazanılması gereken bilgi ve becerilerin öne çıkarılması ve çocukların başlattığı bir oyunu genişleterek onların ilgilerini daha da zenginleştirmesi açısından önemlidir.
• Oyun, iyi bir planlama ile eğitsel açıdan etkili ve yararlı bir etkinlik olarak çocuklara sunulmalıdır. Oyunda yaşantıların çocuğun gelişimine katkısı olabilmesi için öğrenme süreçlerinin titizlikle planlanması gerekmektedir. Kazanım ve göstergelerin belirlenmesi, verimli çevre düzenlemesi ve yetişkin rehberliği etkili öğrenmenin gerçekleşmesine yardımcı olacaktır. Eğitimci çocuklara kazanımları gerçekleştirecek öğrenme durumlarını ve olanaklarını sağlamalıdır.
• Okul öncesi eğitimcisi uzun ve kısa vadeli planlarında eğitsel oyun planlarına yer vermelidir. Bunun için eğitimci, çocukların her birini çok iyi tanımalı ve gelişim özelliklerini takip ederek kayıt altına almalıdır. Eğitimci çocukların yaş ve gelişim özelliklerini iyi bilirse yaş gruplarına uygun oyun seçme de hata yapmayacaktır. Aksi durumda çocukların yaş ve gelişim özelliklerine uygun olmayan oyunlar çocukların sıkılmalarına, isteksiz olmalarına ve özgüvenlerini zedelenmesine neden olacaktır.
• Oyun etkinliği planlanırken; oyun mekanı, oyun araç ve gereçleri, roller, planlanmak istenilen oyun hakkında çocukların duygu ve düşünceleri, oyun süreci ile ilgili görüşleri alınmalı ve çocuklarla birlikte planlamaya özen göstermelidir. Çocukların planlama sürecine katılım düzeyleri arttıkça oyun eğitsel amacına ulaşması kolaylaşacak ve oyun içinde istenmeyen durumların ortaya çıkma ihtimali azalacaktır (Çakmak ve Elibol, 2011).

Oyun Planlamasında İzlenmesi Gereken Süreçler
Oyunları planlarken bazı unsurların üzerinde durulması gereklidir. Bunlar şöyle sıralanabilir:
• kazanımlar ve göstergelerin belirlenmesi,
• Etkinliklerin seçimi,
• Etkinliklerin sıralanması,
• Etkinliklerin sürelerinin belirlenmesi,
• Oyun için gerekli araç ve gereç ve oyuncakların belirlenmesi,
• Oyun alanının belirlenmesi,
• Oyun öğretimi için uygun yöntem ve tekniklerin belirlenmesi,
• Kazanım, oyun, süre, araç gereçler ve oyun yerinin birbirine uygunluğu ve tutarlılığının sağlanması (Çakmak ve Elibol, 2011).

Oyunun Değerlendirilmesi
Oyun her yaş için eğlenceli aynı zamanda amaçları olan bir etkinliktir. Oyunun oynanması kadar değerlendirilmesi de oldukça önemlidir. Oyun sonunda yapılacak değerlendirmeyle etkileri ve sonuçları hakkında bir yargıya varılabilir. O yüzden oyunu oynatan eğitimcinin dört açıdan değerlendirme yapması gerekir.
1. Eğitmenin kendini değerlendirmesi,
2. Eğitmenin katılımcıların tamamını değerlendirmesinin yanı sıra bireysel olarak da değerlendirme yapması,
3. Eğitmenin katılımcılarla birlikte değerlendirme yapması,
4. Eğitmenin kendini değerlendirmesi.

Değerlendirmenin amacı, uygulanan oyunda başarısızlık varsa bunun giderilmesi ve başarıya dönüştürülmesi bunun yanı sıra başarılı yönlerin daha da pekiştirilmesine sağlanması olmalıdır. Bu yüzden eğitmen her oyun sonrası değerlendirme yapmalı ve bunu alışkanlık haline getirmelidir (Akandere, 2004).

Çocuk Oyun ve Hareket Eğitimi (1. Basım, Haziran 2020) - Nobel Akademik Yayıncılık
Ed: Dr. Öğr. Üyesi Özgür Nalbant
ISBN: 978-625-402-332-3