Çocukların zorlayıcı olaylarla ilgili kaygı ve korkuları, oyunlarına ve resimlerine yansıyabilir. Bu durum, hem onların iç dünyalarında olup bitenleri dışarı çıkararak katarsis (duygusal boşalma) yaşamaları hem de yetişkinlerin onları daha iyi anlamaları açısından yararlıdır (Landreth, 2012; Schaefer ve Drewes, 2011). Çocukların oyunlarında; hastalık, ameliyat, hastane yatışı, ölüm, ayrılık, kıskançlık gibi temalar gözlenebilir. Yapıp yıkma, bozma, savaş ve dövüş gibi agresif oyunlarda artış gözlenebilir. Sevilen oyuncakların birden ortadan kaybolması çocukların ayrılık kaygılarının sembolü olarak değerlendirilebilir (McCue ve Bonn, 2011). Hayali oyunlarda karakterler çocuğun yanlış inançlarını dillendirebilir: “Sen kötü bir çocuksun, senin yüzünden annen ve baban ayrıldı”, “Deden öldü ama geri gelecek.”, “Bak gördün mü süt içmediğin için kanser oldun!”.

    Bu tip temalar yetişkinleri endişelendirse bile çocukların oyunları engellenmemeli, çocukların oyunları ve çizimleri aracılığıyla duygularını dışa vurması teşvik edilmelidir (Landreth, 2012; VanFleeth, 2005). Bunun için rahatça ve kesintiye uğramadan oynayabileceği güvenli bir alan hazırlanmalı, çocuğa hayali oyunlarında kaygılarını işleyebileceği oyuncaklar (bebekler, kuklalar, hayvan aileleri, taşıtlar, evcilik oyuncakları, medikal oyuncaklar, oyuncak para vb.) temin edilmelidir (Wakenshaw, 2002). Yetişkinler çocukların oyunlarına müdahale etmeden ve çocukların liderliğini takip ederek katılabilir ve çocuğun oyununda yakaladıkları kaygılar ve korkular üzerine daha sonra konuşma fırsatı yaratabilirler (Rauch ve Muriel, 2006): “Kuklalarla oynarken baba fil, yavru fil, yaramazlık yaptığı için evden gitti. Acaba sen de bizim senin yüzünden boşandığımızı mı düşünüyorsun?”. Çocuğun oyunlarında yakalanan yanlış inançlar daha sonra düzeltilmelidir. Bazı durumlarda da yetişkinler daha yönlendirici bir şekilde oyunu başlatabilir ve çocuktan oyuna dahil olmasını isteyebilirler (McCue ve Bonn, 2011): “Sen hemşire ol. Ben de aşı olmaya gelen çocuk olayım. Sence şimdi neler olacak?”. Çocuklardan gerçekleşmesini istedikleri dilekleri çizmeleri, zorlayıcı durumlarla ilgili bir resim yapmaları ya da bir şiir/hikâye yazmaları da istenebilir (Brayer, 2018). Yönlendirilmiş oyun ve sanat etkinliklerinde akılda tutulması gereken nokta, çocukları yapmayı istemedikleri ya da henüz hazır olmadıkları konular için zorlamamak ve kontrolün hep çocukta olduğundan emin olmaktır.

Çocuk Ruh Sağlığı (1. Basım / Mart 2020) – Nobel Akademik Yayıncılık

Ed: Doç.Dr. Gökçe Kurt

ISBN: 978-625-402-004-9