Dil gelişimi, çocuğun bilişsel gelişiminin belirli bir aşamaya ulaşmasının doğal sonucudur ve kavram kazanımı ile ilişkilidir. Çocuklar arasında dil gelişimi açısından büyük farklılıklar vardır. Çocuk tanımlanan dönemlere harfiyen uymaz. İleri dönemlerde gelişim gösteren bir çocukla ilgili olarak aşırı heyecanlanmak bir yanılgı olabileceği gibi, çocuğun normal gelişim dizisinden bir sapma gösterdiği durumlar da dikkate alınmalıdır. Bebek konuşma dilini kullanmadan çok önce de iletişim kurabilir. Ağzına uyarıcıya doğru çevirme refleksi emme ve yeme ile ilgili yeteneğin bir göstergesidir. Çeşitli ağlama türleri acı, ağrı, düş kırıklığı ve yorgunluğun belirtisi olabilir.

Yaşamın ilk yılı içinde çocuk vücut diline ilişkin sembolleri edinip onları iletişimde kullanmaya başlayabilir. Bebekler, doğuştan dil ve konuşma yeteneği ile doğarlar; ancak çevresindekilerin onunla konuşması çok önemlidir. Yenidoğan, refleksif ağlama ve hayati solunum yapar ayrıca, anne babalarına sanki bebek iletişim başlatmak istiyormuş gibi tepki verebilecekleri geğirme, öksürme, hapşırık gibi sesleri çıkarır. Sekizinci haftadan sonra; bebek kendi ses çıkarma organları üzerinde, gittikçe artan kontrol kazanır. Ağlama ayırt edici hale gelir ve böylece bakım veren kişi, açlık, rahatsızlık, istek gibi farklı tür ğğlamaları birbirinden ayırt etmeye başlar. 16. haftaya doğru bebek gığıldama sesleri çıkarmaya başlar. 16-30 hafta arasındaki dönemde, ünlü sesler bebeğin ses dağarcığına girmeye başlar. Bu dönemin sonunda ise, babıldama denilen ünlü ve ünsüz seslerin birleşiminden oluşan heceleri çıkarmaya başlar. Bebek, 50. haftaya dek hece tekrarı aşamasındadır (ba ba ba). Yaş değişkenlik gösterse bile genellikle ilk sözcükler 10 ve 15 ay arası ortaya çıkar. İlk sözcükleri, genellikle kendisi için önemli olan “anne“, “baba“ gibi insanlar ya da günlük çevrede sık sık kullanılan “top“ gibi nesnelerdir. Daha sonra, isteklerini ifade eden ya da eylem içeren “bay bay“ ya da “attı“ gibi, sözcüklere geçerler. Kız çocuk, erkek çocuğuna göre konuşmayı daha erken kazanabilmektedir. Önemli olan, çocuğun duyması ve tepki vermesidir. 12-18 aylık bebeğin sözcük dağarcığı, 5-20 arasındadır. İsmine karşılık verir ve basit yönergeleri takip eder. “Baba gitti“ gibi basit cümleler kurabilir. 18-24 ay arasında ise, iki ya da dört kelimelik cümleler kurar, yakınlarının isimlerini ve bazı nesnelerin isimlerini söyler, yaklaşık 50 kelime bilir.

2-3 yaş döneminde, çocuğun kelime darcığında bir patlama yaşanır. Bu dönem çocuğu çok soru sorar ve masal dinlemekten hoşlanır.

3 ve 4 yaş arası çocuğun kurduğu cümleler daha uzundur ve konuşması akıcıdır. 4-5 yaş konuşmada ve söyleneni anlama da çok başarılıdır. Uzun öyküler anlatır.

Yapılan araştırmalar ikinci bir dilin küçük yaşlarda ana dil ile beraber öğretilmesinin faydalı olduğunu göstermektedir. Eğer çocuk beş yaşına kadar bir dilde ya da ana dilinde konuşmayı öğrenmişse bu yaştan sonra başka bir dili de öğrenebilir, ancak burada nörofizyolojik mekanizmanın değil dil zekası performansının etkili olduğu unutulmamalıdır.

Romantik İlişkiler, Evlilik ve Ana- Baba- Çocuk İlişkileri (1. Basım / Kasım 2010) - Nobel Akademik

Ed: Tarık Solmuş

ISBN: 978-605-395-418-7